Erzincan Veteriner Hekimler odası Başkanı Veteriner Hekim Serkan Kütük, Veteriner Hekimler Odası olarak, her yıl kurbanlık alınması sırasında kurbanın kesimi esnasında etlerin muhafazasında ve kurban atıklarının bertaraf edilmesinde halk sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken hususlar, kurban öncesi kamuoyu ile paylaşıldığını belirtti.
Kurban, dini bir vecibedir ve kurban kesecek kişiler kurbanla ilgili dini vecibeleri yerine getirmek zorundadır diyen Veteriner Hekim Serkan Kütük; “ Kurbanın acı çektirmeden evreyi kirletmeden sağlıklı ve hijyenik bir şekilde kesimi, insan sağlığının ve hayvan sağlığının korunması için alınacak tedbirler de kurbanla ilgili dini vecibelerin bir parçasıdır. Her yıl kurban Bayramı öncesi ve sonrasında basında yer alan ve kurbanın amacına uygun olmayan görüntüler, kurban kesenleri ve tüm kamuoyunu rahatsız etmektedir. Ancak; Son yıllarda basına yansıyan bu olumsuz olayların büyük ölçüde azaldığını memnuniyetle görmekteyiz. Halkımız, kurban vazifesini sağlıklı bir şekilde yerine getirerek dini vecibelerini ifa etmenin huzurunu yaşamak istemektedir.
Bu nedenle, Erzincan Veteriner Hekimler Odası olarak, her yıl kurbanlık alınması sırasında kurbanın kesimi esnasında etlerin muhafazasında ve kurban atıklarının bertaraf edilmesinde halk sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken hususlar, kurban öncesi kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Kurban Bayramında, kesilen hayvan sayıları kesin rakam olarak bilinememekle birlikte, yaklaşık olarak 1.000.000 Büyük Baş ve 2.500.000 Küçük Baş hayvanın nakli ve kesimi yapılmaktadır. Bu miktar ülkemizde yıllık olarak kesilen hayvan miktarının %25-30 una tekabül etmektedir.
Bu kadar sayıda hayvanın 3 gün gibi kısa sürede nakledilmesi ve kesilmesi gerekli tedbirler alınmadığı ve gerekli altyapı oluşturulmadığı taktirde insan sağlığı hayvan sağlığı ve çevre ile ilgili önemli sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu konuda kurban kesenlere de önemli görevler düşmektedir.
İnsanlarda görülen hastalıkların %61 i hayvan kökenlidir. Bunun yanında insan sağlığı açısından gıdaların ortaya koyduğu riskin de %90 ı hayvansal kökenli gıdalardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle hayvan ve hayvansal ürünlerden gelebilecek bu tehlikelerin azaltılması veya ortadan kaldırılması açısından kesilen hayvanın sağlıklı olması ve veteriner hekim muayenesi önemlidir.
Veteriner hekim kontrolü dışında yetiştirilen sevki yapılan, satışa sunulan ve kesilen hayvanlar bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılma riskini artırmakta ve bu hayvanlardan elde edilen etler insan sağlığı açısından önemli riskler oluşturmaktadır. Kurbanlık hayvan satışlarının büyük çoğunluğu hayvan pazarları veya kurbanlık satış yerlerinde yapılmaktadır. Bu yerlerde yapılacak etkili veteriner hekim denetimleri hayvan sağlığı ve halk sağlığı açısından riskleri önemli ölçüde bertaraf edecektir. Buralar belediyelerin kontrolünde bulunmaktadır. Ancak; Belediyelerde bu ihtiyaca cevap verecek yeterli sayıda veteriner hekim istihdam edilmemektedir. Bu nedenle de istenilen düzeyde kontrol ve denetim yapılamamaktadır. Belediyeler bu asli görevlerini yerine getirebilmeleri için yeterli sayıda veteriner hekim istihdam etmelidir. Kurbanla ilgili faaliyetlerin bir kısmı, hayvan sağlığı ve gıda güvenliği ile ilgili yasalarda kapsam dışı bırakılmıştır. Bu nedenle; kurban kesecek ve kurban eti tüketecek kişilerin
Kurbanlıkların seçimi kesimi ve kesim sonrasında insan ve hayvan sağlığı açısından dikkat etmeleri gereken hususları, çevrenin kirletilmemesi ve hayvan refahı konularında gereken tedbirler ve etlerin muhafazası ile ilgili bilgi sahibi olmaları gerekir.
Son yıllarda iyi bir kamuoyu oluşmasına ve olumlu gelişmeler yaşanmasına karşılık, kurban kesim şartları, hayvan refahı, gıda güvenliği ve halk sağlığı açısından hala önemli riskler yaşanmaktadır.
KURBANLIKLARIN KESİMİ
Kurbanlık hayvanların kesimleri için öncelikli tercihimiz, veteriner hekim kontrolü yapılan ve hijyen şartları çok daha iyi olan, Bakanlıktan ruhsat almış mezbaha ve kombinalar veya geçici kesim yerleri olarak düzenlenen yerler olmalıdır. Kesim yapılacak yerler temiz ve serin olmalı ve buralarda bol miktarda su bulunmalıdır. Kesim işlemi, mümkün olduğunca hayvanlar askıya alınarak yapılmalıdır. Böylece kesme ve yüzme işleminin daha temiz ve sağlıklı bir şekilde yapılması yanında kanın akması da daha iyi sağlanacaktır.
KURBAN KESİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ NOKTALAR
Kesim yeri temiz olmalı ve akan su bulunmalıdır. Kesim yapan kişinin sağlıklı ve temiz olması gerekir. Elinde kesik veya yara varsa hijyenik eldiven kullanmalıdır. Bıçaklar sık sık temizlenmelidir. Hastalıklı doku ve organların kesimi sırasında kirlenen bıçaklar dezenfekte edilmelidir. Hayvan tutulup yatırılırken veya askıya alınırken işkence-eziyet edilmemelidir. Kesim mümkünse askıya alarak yapılmalıdır. İç organlar yüzme işini takiben en kısa sürede çıkarılmalıdır. Yutak boşaltılmalı mide-bağırsak, safra ve idrar kesesi ve üreme organları çıkarılmalı, memeler karkastan uzaklaştırılmalıdır. Kesim sırasında kan, bağırsak içeriği gibi maddelerle çevrenin kirlenmesi engellenmelidir. Tüketilecek sakatatlar temiz bir şekilde çıkarılmalıdır. Kurban atıkları çöp varillerine ve gelişi güzel çevreye atılmamalı, kanalizasyon kanallarına dökülmemelidir. Çevre temizliği ve halk sağlığı açısından bu tür atıklar sokak hayvanlarının erişemeyeceği şekilde derin çukurlara gömülmelidir.
KURBAN ETLERİNİN MUHAFAZASI
Et ve et ürünleri bakterilerin çoğalmaları için son derece uygun bir ortam niteliğindedir. Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyara ulaşabilmektedir. Bu durum hafif bir bakteri yüküne sahip bir etin iyi muhafaza edilmediği taktirde bir gece sonra insan sağlığı açısından ne derece büyük bir tehlikeye dönüşebileceği konusunda fikir vermektedir.
Kurban etleri, parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güneş görmeyen serin bir yerde 5-6 saati geçmeyecek şekilde bekletilerek etin sıcaklığının düşmesi sağlandıktan sonra buzdolabına kaldırılmalıdır.
Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabında poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlar ısı soğutmaya yetmez. Bu nedenle etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (2.gün) bozulma ve kokuşma hatta yeşillenme görülür. Böyle kısımlar kesinlikle tüketilmemeli atılmalıdır.
Kurbanlık etin dayanma süresi, kesim kalitesi ve et parçasının büyüklüğüne göre değişmekle beraber normal buzdolabı koşullarında 5 veya 6 gündür. Bu süre kıymada genellikle 3 gündür. Eğer daha uzun süreli muhafaza düşünülüyorsa etler derin dondurucuda -18 derecede muhafaza edilmelidir.
Diğer önemli bir husus da; ülke olarak önemli bir miktarda döviz ödeyerek deri ve bağırsak ithali yaptığımız halde, kurban derilerinin gerektiği şekilde muhafaza edilmemesi, bağırsakların toplanmaması nedeniyle bu tür yan
Ürünlerin tam anlamıyla değerlendirilememesi sonucu önemli ölçüde ekonomik kayıplar yaşanmaktadır.
Bu vesileyle Erzincan Veteriner Hekimler Odası Olarak bütün İslam âleminin Kurban Bayramını kutlar saygılar sunarız” ifadelerini kullandı.